समाजकल्याण विभागाच्या अंतर्गत असलेल्या लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे विकास महामंडळाची स्थापना अनुसुचित जाती समुहातील मातंग समाजाच्या विकासासाठी करण्यात आली असली तरी यासंदर्भात ” मातंग” या जातीवाचक शब्दाचा उल्लेख टाळून हे विकास कार्य करता येवू शकते. पण राज्यातील भाजप सरकारला ते करायचे नाही. खरे तर सामाजिक व सांस्कृतिक मागासलेपण हाच आरक्षणाचा मुळ आधार असला तरी त्यात जाती हा महत्त्वाचा घटक आहे. मात्र मागासलेल्या जातींची सर्व्हेतून पुढे आल्यानंतर त्याचा एक समूह तयार करण्यात आला. अन् त्यांच्या जातींचा उल्लेख सार्वजनिकरित्या टाळण्यासाठी त्यांचा एक प्रवर्ग तयार करुन त्यास अनुसूचित जाती, जमाती हे नाव देण्यात आले. यामुळे कुठल्याही सरकारी जाहिरातीत महार, चांभार, मातंग आदी उल्लेख या अगोदर होत नव्हता. चर्मकार महामंडळ असले तरी ते चर्म उद्योग अथवा व्यवसायाशी संबंधित असल्याचे स्पष्ट दिसते. मात्र मातंग या उल्लेखामुळे जातच डोळ्यांसमोर येते. अन जात ही व्यवस्थाच मागासलेपणाचे मुख्य कारण आहे. त्यामुळे मागासवर्गीय समाजाच्या विकासासाठी विविध योजना राबविताना अशा पद्धतीने जातींचा उल्लेख टाळला पाहिजे.
         सामाजिक समता, समानता अन् न्याय या साऱ्यांना नाकारणाऱ्या संघ व भाजपच्या हातात आज् देशाची सत्ता आहे. राज्यात ही त्यांनी घटनाबाह्य पद्धतीचा अवलंब करुन सरकार स्थापन केले असून या सरकारचे मुखिया खुलेआमपणे आपल्या सरकारला हिंदुत्ववादी सरकार म्हणून घेत आहेत. त्यामुळे सरकार तर आपला हिंदुत्ववादी अजेंडाच राबविणार. पण जाती व्यवस्थेत हजारों वर्ष माती खावी लागणाऱ्या जातींना तरी अक्कल असली पाहिजे ना. पण स्वाभिमान गहाण टाकून काही जाती आपल्या जातीचे स्तोम माजवित आहेत. मातंग ही त्यातीलच एक स्वाभिमान शून्य जात आहे, हे दाखवून देण्याचा आटापिटा या समाजातील नेते संघ व भाजपच्या वळचणीला जावून करीत आहेत. अन हे करीत असताना जात व्यवस्थेच्या विरोधात ठामपणे उभ्या राहिलेल्या. ब्राह्मणी धर्म व जातीय व्यवस्थेचा कर्ता मनु व त्याच्या मनुस्मृतीच्या विरोधात रक्ताच्या शेवटच्या थेबापर्यंत आपली लेखनी चालविणाऱ्या अण्णाभाऊंना ही याच जातींच्या फ्रेम व बंधनात अडकवण्याचे जोरदार प्रयत्न सुरु आहेत.
         ब्राह्मणी व्यवस्थेत जी जातींची उतरंड आहे, त्यात अतिशुद्रांमधील ज्या जातींचा समावेश आहे. त्यात मातंग ही आहे. अन इतर जतीप्रमाणे मातंगाच्या ही मागासलेपणास हिच व्यवस्था जबाबदार आहे. असे असताना मातंग समाजाला आजही ही व्यवस्था प्रिय का आहे ? तर याचे स्पष्ट उत्तर आहे, त्यांच्यातील अज्ञान व पद तसेच अन्य लोभासाठी विकले जाणारे नेते. हेच नेते आज अण्णाभाऊ साठे यांना ही विकत आहेत. त्यामुळेच जातीवाचक उल्लेख असणाऱ्या जाहिराती त्यांना चालत आहेत.

___________________________
– राहुल गायकवाड,
(महासचिव, समाजवादी पार्टी, महाराष्ट्र प्रदेश)